महाराष्ट्रातील अभयारण्यची माहिती Maharashtra abhayaranya information in Marathi

Maharashtra abhayaranya information in Marathi: नमस्कार मित्रांनो, या लेखात आपण महाराष्ट्रातील अभयारण्य बद्दल माहिती पाहणार आहोत, कारण निसर्ग प्रेमीसाठी वन्यजीव अभयारण्यांपेक्षा उत्तम जागा यापेक्षा जास्त असू शकत नाही. निसर्गाच्या सौंदर्याचा आनंद घेण्यासाठी जंगले सर्वात आदर्श मानली जातात. आधुनिक जीवनापासून दूर, ही वन्यजीव अभयारण्ये मौलिकपणाचा अनुभव देतात. प्राणी, वनस्पती आणि प्राण्यांच्या अनेक संकटात सापडलेल्या या प्रजाती आहेत.

भारतात बरीच मोठी आणि छोटी राष्ट्रीय उद्याने आहेत जिथे आपल्याला या उन्हाळ्यात काही रोमांचक आणि आनंददायक अनुभव येऊ शकतात. आता वनविभागाकडून पर्यटकांना बऱ्याच सुविधा पुरविल्या जातात, जेणेकरुन पर्यटक जंगल फेरफटका चांगल्या प्रकारे करू शकतील. या विशेष लेखात, महाराष्ट्रातील काही खास वन्यजीव अभयारण्यांविषयी जाणून घ्या, पर्यटनाच्या बाबतीत ते आपल्यासाठी किती खास आहेत हे जाणून घ्या.

महाराष्ट्रातील अभयारण्यची माहिती – Maharashtra abhayaranya information in Marathi

अनुक्रमणिका

1 महाराष्ट्रातील अभयारण्यची माहिती – Maharashtra abhayaranya information in Marathi

महाराष्ट्रातील अभयारण्ये (Sanctuaries in Maharashtra)

महाराष्ट्रात एकूण 61916 चौरस किलोमीटर इतके वनक्षेत्र आहे व ते एकूण राज्याच्या 21 टक्के आहे. राज्यात खालील प्रकारच्या वनांचा समावेश होतो.

उष्ण कटिबंधीय पानगळीची शुष्क वने
उष्ण कटिबंधीय पानगळीची दमट वने
उष्ण कटिबंधीय काटेरी वने
उष्ण कटिबंधीय सदाहरित वने
समशीतोष्ण रुंदपर्णीय पर्वतीय वने
सागरी किनाऱ्यावरची भरती ओहोटीची दलदलीय वने
महाराष्ट्रात खालील अभयारण्यांचा समावेश होतो (विभागानुसार) कोकण
कर्नाळा अभयारण्य-रायगड
चांदोली अभयारण्य
तानसा अभयारण्य.ठाणे
फणसाड अभयारण्य रायगड
बोरीवली राष्ट्रीय उद्यान
मालवण समुद्री अभयारण्य
माहीम अभयारण्य

पश्चिम महाराष्ट्रतील अभयारण्य –

कोयना अभयारण्य
दाजीपूर अभयारण्यन
नांदूर मधमेश्वर अभयारण्य
नान्नज अभयारण्य
भीमाशंकर अभयारण्य
मुळा-मुठा अभयारण्य
सागरेश्वर अभयारण्य
रेहेकुरी अभयारण्य
सुपे अभयारण्य
हरिश्चंद्रगड-कळसूबाई अभयारण्य

विदर्भातील अभयारण्य –

अंधारी अभयारण्य
चपराळा अभायारण्य गडचिरोली
गुगामल अभायारण्य अमरावती
मेळघाट (वाघ) अभायारण्य अमरावती
नर्नाळा – अकोला
अंबाबरवा अभयारण्य
काटेपूर्णा अभयारण्य
कारंजा-सोहोळ अभयारण्य
टिपेश्वर अभयारण्य
ढाकणा-कोलकाज अभयारण्य
ताडोबा राष्ट्रीय उद्यान
नरनाळा अभयारण्य
नवेगाव राष्ट्रीय उद्यान
नागझिरा अभयारण्य
पेंच राष्ट्रीय उद्यान
किनवट अभयारण्य
बोर अभयारण्य
भामरागड अभयारण्य
मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प
लोणार अभयारण्य
वान अभयारण्य
ज्ञानगंगा अभयारण्य

उत्तर महाराष्ट्रतील अभयारण्य –

अनेर धरण अभयारण्य
पाल-यावल अभयारण्य
गौतमाळा-औटरमघाट अभयारण्य -औरंगाबाद व जळगाव.

मराठवाडातील अभयारण्य –

किनवट अभयारण्य
जायकवाडी अभयारण्य
नायगाव अभयारण्य (मयूर).
येडशी अभयारण्य.

नागजीरा वन्यजीव अभयारण्य (Nagjira Wildlife Sanctuary)

परदेशी मासे, किडे आणि मुंग्या यांचे घर, नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य समृद्ध जैवविविधतेसाठी ओळखले जाते. जर आपण भाग्यवान असाल तर आपण येथे वाघ, नीलगाय, अस्वल, वन्य कुत्री, बिबट्या आणि सांबार शोधू शकता. या व्यतिरिक्त हे जंगल आपल्या विविध पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी देखील ओळखले जाते.

भंडारा जिल्हा आणि महाराष्ट्रातील गोंदिया जिल्ह्यामध्ये 100 हून अधिक पक्षी आणि उभयचरांच्या प्रजातींचे नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य आहे. हे स्थान नैसर्गिक सौंदर्याचा आनंद घेण्यासाठी खास आहे. आपण नागजीरामधील तलावांच्या सौंदर्याचा आनंद घेऊ शकता. नागाझीर, मालुटोला, बोदबडिया येथे फार विशेष मानले जातात. कुटुंब आणि मित्रांसह वेळ घालविण्यासाठी हे स्थान विशेष आहे.

कोयना वन्यजीव अभयारण्य (Koyna Wildlife Sanctuary)

कोयना वन्यजीव अभयारण्य महाराष्ट्रातील सर्वात विशेष अभयारण्यांमध्ये गणले जाते. थरारक अनुभवासाठी परिचित, आपल्याला कोयनामध्ये रॉयल बंगाल टायगर पाहण्याची संधी मिळेल. याशिवाय या जंगलात भारतीय बिबट्या, बायसन, अस्वल, हरण, गुळगुळीत लेप आणि भारतीय राक्षस गिलहरी देखील पाहू शकता. कोयना वन्यजीव अभयारण्य नैसर्गिक सौंदर्याने भिजले आहे. कुटुंब किंवा मित्रांसमवेत दर्जेदार वेळ घालवण्यासाठी ग्रीष्म ऋतूंमध्ये हे ठिकाण सर्वात खास असते.

जर तुम्ही भाग्यवान असाल तर तुम्हाला येथे इंडियन अजगर, किंग कोब्रा सारख्या धोकादायक प्राण्यांना पाहण्याची संधी देखील मिळू शकेल. राज्यातील सातारा जिल्ह्यात वसलेले हे अभयारण्य पश्चिम घाटामध्ये सुमारे 423 कि.मी.पर्यंत पसरलेले आहे. येथील कोयना, कांदती आणि सोलाशी या तीन नद्या अभयारण्य विशेष बनवतात.

भीमाशंकर वन्यजीव अभयारण्य (Bhimashankar Wildlife Sanctuary)

भारतीय राक्षस गवत म्हणून ओळखले जाणारे हे महाराष्ट्राचे अभयारण्य सह्याद्रीच्या डोंगराच्या दरम्यान 131 कि.मी. क्षेत्रात पसरलेले आहे. येथे सापडलेली राक्षस गिलहरी सुमारे 3 फूट लांब आहे. हे अभयारण्य सन 1984 मध्ये प्राणी व वनस्पतींच्या संरक्षणासाठी स्थापित करण्यात आले होते.

या अभयारण्यात आपण राखाडी जंगल पक्षी, हयना, लंगूर, वन्य डुक्कर, भुंकणारे हरिण आणि बिबट्या सारख्या प्राण्यांना सहज शोधू शकता. कृपया सांगा की या जंगलात एक शिव मंदिर देखील स्थापित आहे. हे जंगल कृष्णा नदीच्या उपनद्या (भिमा व घोड) आहे.

ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प (Tadoba Dark Tiger Project)

नावाप्रमाणेच वाघांची मुबलक प्रमाणात भर पडत आहे. चंद्रपूर जिल्ह्यात वसलेले हे व्याघ्र प्रकल्प महाराष्ट्रातील सर्वात प्राचीन अभयारण्य आहे. स्थानिक आदिवासींनी या जंगलाचे नाव “ताडोबा” किंवा “तारू” असे ठेवले आहे, तर अंधाराचे नाव येथे वाहणाऱ्या नदीचे नाव आहे. या जंगलात भगवान तारूला अर्पण केलेल्या एका विशाल झाडाखाली एक मंदिरही वसलेले आहे.

डिसेंबर आणि जानेवारी महिन्यात होणाऱ्या वार्षिक जत्रेत स्थानिक आणि पर्यटक या मंदिरास भेट देतात. बंगाल टायगर व्यतिरिक्त तुम्ही इंडियन बिबट्या, नीलगाय, हायना, जंगल कॅट, चेसिंग, मगर स्टार टर्टल, इंडियन पायथन, कोब्रा आणि विविध पक्षी आणि फुलपाखरू प्रजाती देखील पाहू शकता.

कळसूबाई हरिश्चंद्र गढ वन्यजीव अभयारण्य (Kalsubai Harishchandra Garh Wildlife Sanctuary)

वर नमूद केलेल्या ठिकाणांव्यतिरिक्त, आपण कळसूबाई हरिश्चंद्र गढ वन्यजीव अभयारण्य देखील भेट देऊ शकता. अहमदनगरच्या अकोला जिल्ह्यात वसलेल्या या अभयारण्यात वन्य मांजर, मुंगूस, हायना, लांडगा, वन्य डुक्कर, सांभर, ससा इत्यादी अनेक सस्तन प्राण्यांचा समावेश आहे. याशिवाय तुम्हाला पक्ष्यांच्या विविध प्रजाती तसेच जलचर देखील दिसू शकतात. येथे प्राणी व फुलपाखरू प्रजाती. आपण प्रथमच वन्यजीव अभयारण्याला भेट देत असल्यास, आवश्यक वस्तू घेऊन जाण्यास विसरू नका. योग्य कपडे, प्रथमोपचार उपकरणे इत्यादी आवश्यक वस्तू आपल्याकडे ठेवा.

हे पण वाचा

आज आपण काय पाहिले?

तर मित्रांनो, वरील लेखात आपण Maharashtra abhayaranya information in marathi पाहिली. यात आपण महाराष्ट्रातील अभयारण्य कोणते आणि की प्रकल्प बद्दल भरपूर काही जाणून घेतले. मला असे वाटत आहे कि, तुम्हाला महाराष्ट्रातील अभयारण्य बद्दल सर्व काही माहिती मी वरील लेखात दिली आहे.

आमचा एकच हेतू असतो कि, आपल्या मराठी बांधवाना सर्व माहिती एकाच लेखात प्रधान करणे. कारण इंटरनेट एकाच विषय वर खूप लेख पाहण्यास मिळतील, पण आम्ही सर्व काही माहिती एकाच लेखात देण्याचा प्रयत्न करत असतो. जेणे करून तुम्हा सर्वानाचा वेळ वाया न जाऊ.

तसेच Maharashtra abhayaranya In Marathi हे लेख तुम्हाला कसे वाटले ते नक्की comment box मध्ये सांगा, जेणे करून आमच्या लेखात झालेली चूक आम्ही लवकर सुधारण्याचा प्रयत्न करू. जर मित्रांनो तुमच्या कडे Maharashtra abhayaranya बद्दल आजून काही माहिती असेल तर नक्की सांगा. कारण तुम्ही दिलेली महाराष्ट्रातील अभयारण्यची माहिती वरील लेखात समाविष्ट करूया.

तर मित्रांनो, वरील महाराष्ट्रातील अभयारण्यची माहिती या लेखातून तुम्हाला काही शिकायला मिळाले असेल तर तुम्ही नक्की सोशल मिडिया म्हणजे Facebook, Twitter आणि Whatsapp शेअर करा.